Len

Historia lnu tonie w mrokach dziejów. Z pewnością człowiek wykorzystywał go jeszcze w czasach przedhistorycznych. Jego dzieje i zastosowanie to skarbnica ciekawostek, którą z każdym kolejnym wpisem będę Wam powoli odsłaniać.

W wielu źródłach można wyczytać, że jego kolebką jest Bliski Wschód. Jest więc zapewne jednym z pierwszych roślinnych włókien, które było świadomie stosowane przez istoty ludzkie celu izolacji termicznej ciała. Len od zawsze znany był ze swojego wyjątkowego włókna, które jest mocne, elastyczne i trwałe. Dziś włókno lnu jest wykorzystywane do produkcji wysokiej jakości tkanin, takich jak len, płótno czy batyst. Co ważne, może być do trzech razy mocniejszy niż bawełna. Wynika to z faktu, że w przędzy lnianej włókna celulozowe są nieco dłuższe i ciaśniej owinięte niż w przędzy bawełnianej. Zapewnia to dużą wytrzymałość i sprawia, że produkty lniane są trwałe.

Dlaczego len się gniecie?

Pół żartem, pół serio można rzec, że włókna lnu są jak ludzie – mają różną grubość. Te masywniejsze, „mięsistsze” mają bardziej wyrazistą fakturę
i stosowane są do produkcji płócien, obrusów czy pościeli. Jednak to włókna cieńsze, delikatniejsze są faworyzowane przez producentów ubrań. Do tego należy dodać stosunkowo niską elastyczność włókna lnianego. W ten sposób ubieramy się w produkty lniane, które są miękkie i subtelne – z jednej strony estetyka i komfort, z drugiej duża wrażliwość na odkształcenia, które nie są niczym innym jak zagięciami.

Warto wiedzieć, że przemysłowa uprawa lnu jest stosunkowo przyjazna dla środowiska. Roślina ta potrzebuje niewielkiej ilości pestycydów i nawozów sztucznych w porównaniu z innymi uprawami włóknistymi. Uprawa lnu dzieli się na włóknistą i oleistą, a

w Polsce obydwa typy zajmują ledwie kilkadziesiąt hektarów.

Hoduje się dwie odmiany użytkowe lnu zwyczajnego (Linum usitatissimum L.), a mianowicie włóknistą i oleistą. Wykorzystanie obu odmian ma szerokie zastosowanie w gospodarce. Włókno jest wykorzystywane jako surowiec do przędzenia i wyrobu lin, a także coraz częściej do pozyskiwania celulozy oraz do produkcji kompozytów wykorzystywanych w przemyśle meblarskim, motoryzacyjnym i budownictwie. Nasiona są wykorzystywane jako dodatek do pieczywa lub w medycynie weterynaryjnej jako suplement paszowy dla zwierząt, a także jako surowiec do produkcji cennego oleju lnianego, który zawiera około 16% kwasu linolowego (omega 6) i aż 51% kwasu α-linolenowego (omega 3), zachowując proporcje 0,31:1.

W porównaniu, w przypadku rzepaku udział tych kwasów tłuszczowych wynosi 20:9 (przy stosunku 2,2:1), co zbliża się do optymalnego stosunku żywieniowego. Olej lniany jest również wykorzystywany jako olej techniczny, który szybko schnie. Nasiona i olej mają również szerokie zastosowanie w medycynie i farmakologii. Makuch pozostały po wytłaczaniu oleju stanowi cenną paszę białkową, zawierającą 25-30% białka. Natomiast łuski, które pozostają po przetwarzaniu słomy, są surowcem wykorzystywanym do produkcji płyt meblowych i budowlanych, mogą również być dobrym materiałem opałowym lub używane jako podłoże do uprawy warzyw i grzybów.

A co z uprawą ogródkową?

Jeśli nie interesuje nas lniana wytwórczość, możemy postarać się o len na cele ozdobne, choć jego kwitnienie jest bardzo krótkie. Różne gatunki lnu mają zbliżone wymagania. Przede wszystkim sadzonki lnu powinny rosnąć w słonecznym miejscu. Poza tym muszą mieć przepuszczalną ziemię. Kwiaty lnu, w zależności od podgatunku, mogą być w różnych kolorach, takich jak biały, niebieski, różowy czy fioletowy. Różnorodność ta sprawia, że ​​len jest również popularną rośliną ozdobną w ogrodach. Kwiat lnu jest krótkotrwały, utrzymuje się tylko przez kilka godzin.